ΕΠΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ.
( Η ΑΡΧΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΕΓΙΝΕ ΤΗΝ 1/5/2015)
Αποφάσισα να κάμω μια δική μου μετάφραση με ερμηνευτικά σχόλια της νεκρωσίμου ακολουθίας, γιατί υπάρχει ενδιαφέρον από πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι δεν κατανοούν επακριβώς τα όσα ακούν κατά τη διάρκεια αυτής της τελετής στην Εκκλησία.
Τα ψαλλόμενα τροπάρια καθώς και τα αναγνώσματα εκτός από τη θεολογική τους πληρότητα, περιέχουν και πολύ υψηλά φιλοσοφικά νοήματα, τα οποία έχουν άμεση σχέση με τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των εκκλησιαζομένων ορθοδόξων χριστιανών.
Είναι βεβαίως προσευχή προς τον Υψιστο Θεό για την ανάπαυση της ψυχής του κεκοιμημένου αδελφού μας, αλλά παράλληλα είναι και διδακτικά για τους ακροατές, ώστε αυτό που σκέφτονται και λένε πολλοί τις στιγμές αυτές: " δεν είμαστε τιποτα" οπως το εννοούν, αφ'ενός να μη το ξεχνούν μόλις αποχωρήσουν από την Εκκλησία, και αφ'ετέρου να μάθουν , τι ακριβώς είμαστε ως άνθρωποι κατ΄εικόνα και καθ΄ομοίωση του Θεού πλασθέντες.
Ας σημειωθεί εξ αρχής ότι τα αναφερόμενα και αποδιδόμενα στον κεκοιμημένο λόγια δεν διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τρόπο της επίγειας ζωής αυτού, αλλά είναι τα ίδια για όλους.
Η Εκκλησία αφήνει τη κρίση στο Θεό.
Σύμφωνα με το Τυπικόν της Μ. Εκκλησίας σελίς 439, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρονται και τα εξής:
"Ιστέον οτι η τάξις αύτη της νεκρωσίμου ακολουθίας ψάλλεται εις άπαντας τους κοιμηθέντας και εις βασιλείς, πατριάρχας, αρχιερείς, ιερείς και εις ανδρας και εις γυναίκας, μικρούς τε και μεγάλους, και εις αυτά τα βρέφη......"
Δεν υπάρχει καμιά διάκριση για κανένα απολύτως άνθρωπο όσο μεγάλο αξίωμα και αν κατείχε επι της γης. Η νεκρώσιμος ακολουθία είναι η ίδια για όλους δηλαδή για βασιλιάδες, πατριάρχες, αρχιερείς, ιερείς, άνδρες, γυναίκες, και γενικά για μεγάλους και μικρούς ανεξαιρέτως, επειδή οπως λέει και ο απόστολος Παύλος " Πάντες γαρ υμείς εις εστέ εν Χριστώ Ιησού" ( Γαλ., γ΄28.)
Ευλογητός ο Θεός ημών, πάντοτε, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων.
Ευλογημένος να είναι ο Θεός μας, πάντοτε, τώρα και πάντα και αιώνια. Αμήν.
Επιλεγμένοι στίχοι από τον 118 ψαλμό του Δαβίδ.
ΑΜΩΜΟΣ
ΣΤΑΣΙΣ Α΄ Ηχος πλ.β΄
Άμωμοι εν οδώ. Αλληλούια. Ευλογητός εί Κύριε, δίδαξόν με τα δικαιώματα σου. Αλληλούια
Όσοι βαδίζουν την οδό του Κυρίου πρέπει να είναι καθαροί από κάθε μολυσμό αμαρτίας. Δοξολογείτε τον Κύριο!
'Αξιος ευλογίας είσαι Κύριε, κάνε μου γνωστά τα δικαιώματά σου πάνω σε όλα τα δημιουργήματά σου.
Δοξολογείτε τον Κύριο!
Επεπόθησεν η ψυχή μου του επιθυμήσαι τα κρίματά σου εν παντί καιρώ. Αλληλούια
Λαχτάρησε η ψυχή μου, για να επιθυμήσει τα μυστήριά σου σε κάθε χρόνο.
Δοξολογείτε τον Κύριο!
Ενύσταξεν η ψυχή μου από ακηδίας, βεβαίωσόν με εν τοις λόγοις σου. Αλληλούια.
Η ψυχή μου περιήλθε σε πνευματική υπνηλία, εξ αιτίας της ανορεξίας μου και της αδιαφορίας μου, στήριξέ με με βεβαιότητα στα αδιάψευστα λόγια σου.
Δοξολογείτε τον Κύριο!
Κλίνον την καρδίαν μου εις τα μαρτύριά σου και μη εις πλεονεξίαν. Αλληλούια.
Κάνε τη καρδιά μου να είναι στραμμένη στις μαρτυρίες που αποδεικνύουν την ύπαρξή σου και στις εντολές σου, και όχι να είναι στραμμένη στη πλεονεξία.
Πράγματι όποιος έχει στραμμένη τη καρδιά του στη πλεονεξία δεν προσέχει στις μαρτυρίες και στις εντολές του Θεού.
Η πλεονεξία που είναι η ολοκληρωτική αφιέρωση του ανθρώπου για την απόκτηση όλο και περισσοτέρων υλικών αγαθών είναι η μεγαλύτερη αμαρτία.
Δοξολογείτε τον Κύριο!
Αθυμία κατέσχε με από αμαρτωλών, των εγκαταλιμπανόντων τον νόμον σου. Αλληλούια.
Βαρυθυμία, ακεφιά και κατάπτωση με κατέλαβε εξ αιτίας των αμαρτωλών που εγκαταλείπουν το νόμο σου.
Ο υπέρτατος νόμος του Θεού είναι η αγάπη μας για το Θεό και για το συνάνθρωπο.
Η μη τήρηση του υπέρτατου αυτού νόμου του Θεού φέρνει όλα τα δεινά στους ανθρώπους. Έτσι λοιπόν όποιος είναι μαθητής του Χριστού, υποφέρει όταν βλέπει γύρω του αυτή τη χαώδη κατάσταση στον κόσμο, που οφείλεται στους αμαρτωλούς που ζουν, έχοντας εγκαταλείψει το νόμο του Θεού
Δοξολογείτε τον Κύριο!
Μέτοχος εγώ ειμί πάντων των φοβουμένων σε, και των φυλασσόντων τας εντολάς σου. Αλληλούια.
Συμμετέχω μαζί με όλους αυτούς που σε φοβούνται, σε σέβονται και φυλάσσουν και εφαρμόζουν τις εντολές σου.
Ο στίχος αυτός μας λέγει οτι όλοι οι αληθινοί Χριστιανοί είναι συμμέτοχοι στην Εκκλησία Του, στα Μυστήρια της εκκλησίας Του, στη πνευματική Του τράπεζα.
Συμμετέχουν με φόβο Κυρίου στη Θεία Κοινωνία και ο μοναδικός σκοπός τους είναι να φυλάσσουν και να εκτελούν τις άγιες εντολές Του. Δοξολογείτε τον Κύριο!
Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι.
Η Δόξα ανήκει στο Πατέρα και στον Υιό και στο Αγιο Πνεύμα.
Και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Αλληλούια.
Και τώρα και πάντοτε και αιώνια. Αμήν. Αλληλούια. Δοξολογείτε τον Κύριο.
ΣΤΑΣΙΣ Β΄. Ηχος πλ. α΄.
Αι χείρες σου εποίησάν με και έπλασάν με , συνέτισόν με και μαθήσομαι τας εντολάς σου. Ελέησόν με Κύριε.
Τα χέρια σου με δημιούργησαν και με έπλασαν, δώσε μου σύνεση, και θα μάθω τις εντολές σου.
Ο στίχος αυτός παραπέμπει στο πρώτο κεφάλαιο της Γενέσεως στην Παλαιά Διαθήκη, όπου εκεί αναφέρεται η δημιουργία του ανθρώπου από το Θεό, όπου ο Θεός του έδωσε το γήινο υλικό ανθρώπινο σώμα και την άυλη ψυχή του που είναι φτιαγμένη κατ΄εικόνα και καθ΄ομοίωση του Θεού.
Ελέησέ με Κύριε!
Οτι εγεννήθην ως ασκός εν πάχνη, τα δικαιώματά σου ουκ επελαθόμην. Ελέησόν με Κύριε.
Διότι γεννήθηκα σαν ενα ασκί μέσα στη πάχνη, αλλά τα δικά σου δικαιώματα επάνω μου δεν τα ξέχασα ποτέ.
Ελέησέ με Κύριε!
Σος είμί εγώ, σώσον με, οτι τα δικαιώματά σου εξεζήτησα. Ελέησόν με Κύριε.
Δικός σου είμαι εγώ Κύριε.
Σώσε με, διότι ζήτησα με όλη μου τη καρδιά τα δικαιώματά σου.
Ελέησέ με Κύριε!
Από των κριμάτων σου ουκ εξέκλινα, οτι συ ενομοθέτησάς με. Ελέησον με Κύριε.
Από τις δίκαιες κρίσεις σου δεν παρεξέκλινα, γιατί εσύ τοποθέτησες τους νόμους σου επάνω μου.
Ελέησέ με Κύριε!
Εκλινα την καρδίαν μου, του ποιήσαι τα δικαιώματά σου εις τον αιώνα δι΄αντάμειψιν.
Ελέησόν με Κύριε.
Έστρεψα τη καρδιά μου στο να εκτελώ τις εντολές σου αιωνίως, με σκοπό την ανταμοιβή μου που είναι η αιώνια ζωή.
Ελέησέ με Κύριε!
Καιρός του ποιήσαι τω Κυρίω. Διασκέδασαν τον νόμον σου. Ελέησόν με Κύριε.
Είναι καιρός να ενεργήσει ο Κύριος.
Οι άνθρωποι καταπάτησαν το νόμο σου. Όμως υπάρχει ένα μικρό υπόλοιπο δίκαιων ανθρώπων που ζουν μέσα σε μια άδικη, άθεη, πικρή και σκληρή κοινωνία, και αυτοί παρακαλούν να ενεργήσει ο Κύριος και να πράξει έτσι, ώστε στο τέλος να επικρατήσει η δική του Θεία Δικαιοσύνη, μέσα σε έναν κόσμο που συνεχώς αθετεί και παραβαίνει τον υπέρτατο νόμο του Θεού.
Ελέησέ με Κύριε!
Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι.
Η Δόξα ανήκει στον Πατέρα και στον Υιό και στο Αγιο Πνεύμα.
Και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. αμήν.
Και τώρα και πάντοτε και αιώνια. Αμήν.
Ελέησόν με Κύριε, Κύριε.
Ελέησέ με Κύριε, Κύριε!
ΣΤΑΣΙΣ Γ΄. Ηχος πλ. δ΄.
Και ελέησόν με. Αλληλούια.
Και ελέησέ με. Δοξολογείτε τον Κύριο
Επίβλεψον επ΄εμέ και ελέησόν με, κατά το κρίμα των αγαπώντων το όνομά σου. Αλληλούια.
Στρέψε το βλέμμα σου με ευμένεια απάνω μου και ελέησέ με, σύμφωνα με την κρίση σου για αυτούς που αγαπούν τον Αγιο Ονομά σου. Δοξολογείτε τον Κύριο.
Νεώτερος εγώ ειμί και εξουδενωμένος, τα δικαιώματα σου ουκ επελαθόμην. Αλληλούια.
Είμαι νέος στην πίστη ασήμαντος και αποκαμωμένος, όμως δεν ξέχασα ποτέ τα δικά σου δικαιώματα επάνω μου. Δοξολογείτε τον Κύριο.
Της φωνής μου άκουσον Κύριε, κατά το έλεός σου, κατά το κρίμα σου ζήσον με . Αλληλούια.
Σε παρακαλώ Κύριε άκουσε τη φωνή μου, σύμφωνα με το μεγάλο σου έλεος, σύμφωνα με τη δίκαιη κρίση σου δώσε μου ζωή.
Δοξολογείτε τον Κύριο!
Αρχοντες κατεδίωξάν με δωρεάν, και από των λόγων σου εδειλίασεν η καρδία μου. Αλληλούια.
Άρχοντες του αμαρτωλού κόσμου τούτου με καταδίωξαν αναίτια και χωρίς λόγο, και από τα δικά σου λόγια που είναι εναντίον της αδικίας φοβήθηκε η καρδιά μου.
Ζήσεται η ψυχή μου και αινέσει σε, και τα κρίματά σου βοηθήσει μοι.
Επλανήθην ως πρόβατον απολωλός ζήτησον τον δούλον σου, οτι τας εντολάς σου ουκ επελαθόμην.
Θα ζήσει η ψυχή μου και θα σε δοξολογεί αιωνίως. Πλανήθηκα σαν το χαμένο πρόβατο, ψάξε να βρεις το δούλο σου, γιατί ποτέ μου δεν ξέχασα τις εντολές σου.
Ο στίχος αυτός υπενθυμίζει την παραβολή του Χριστού για το χαμένο πρόβατο, που με πολλή αγάπη ο βοσκος ψάχνει να το βρει.( Λουκ. ιε΄4-7).
ΤΑ ΝΕΚΡΩΣΙΜΑ ΕΥΛΟΓΗΤΑΡΙΑ ( ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ)
Ευλογητός ει Κύριε δίδαξόν με τα δικαιώματά σου.
Ευλογημένος είσαι Κύριε. Δίδαξέ με τα δικαιώματά σου.
Των αγίων ο χορός εύρε πηγήν της ζωής και θύραν παραδείσου. Εύρω καγώ την οδόν δια της μετανοίας. Το απολωλός πρόβατον εγώ ειμί. Ανακάλεσαί με , Σωτήρ, και σώσον με.
Ο χορός των αγίων βρήκε τη πηγή της ζωής που είναι ο Χριστος και βρήκε και την πόρτα του παραδείσου.
Ας βρω και και εγώ την οδό αυτή που οδηγεί στη πηγή της ζωής και στην πόρτα του παραδείσου με την μετάνοια.
Το χαμένο πρόβατο της παραβολής του Χριστού, εγώ είμαι. Ξανακάλεσέ με Σωτήρα μου και σώσε με.
Ευλογητός ει Κύριε δίδαξόν με τα δικαιώματά σου.
Ευλογημένος είσαι Κύριε. Δίδαξέ με τα δικαιώματά σου.
Ο πάλαι μεν, εκ μη όντος πλάσας με, και εικόνι σου θεία τιμήσας, παραβάσει εντολής δε πάλιν με επιστρέψας εις γην εξ ης ελήφθην, εις το καθ΄ομοίωσιν επανάγαγε, το αρχαίον καλλος αναμορφώσασθαι.
Συ ο οποίος απ΄αρχής με έπλασες από το τίποτα στο πρόσωπο του Αδάμ, αφού με τίμησες με τη θεία εικόνα σου, και λόγω της ανυπακοής στην εντολή σου αφού με επέστρεψες πάλι στη γη από την οποία με πήρες, επανάφερέ με πάλι στη κατάσταση ώστε να μοιάσω σε Σενα, και να με αναμορφώσεις, ώστε να επανέλθει πάλι η αρχαία ομορφιά.
Ευλογητός ει Κύριε δίδαξόν με τα δικαιώματά σου.
Ευλογημένος είσαι Κύριε. Δίδαξέ με τα δικαιώματά σου.
Εικών ειμί της αρρήτου δόξης σου, ει και στίγματα φέρω πταισμάτων. Οικτείρησον το σον πλάσμα Δέσποτα, και καθάρισον ση ευσπλαγχνία. Και την ποθεινήν πατρίδα παράσχου μοι, παραδείσου πάλιν ποιών πολίτην με
Είμαι εικόνα της ανείπωτης και ανέκφραστης δόξας σου, αν και δεν είμαι απαλλαγμένος από τα στίγματα παραπτωμάτων. Σπλαγχνίσου το δικό σου δημιούργημα Δέσποτα, και καθάρισέ το λόγω της άπειρης ευσππλαγχνίας σου.
Και την πατρίδα που ποθώ Κύριε δώσε μου την, ξανακάνοντάς με πολίτη του Παραδείσου.
Ευλογητός ει Κύριε δίδαξόν με τα δικαιώματά σου.
Ευλογημένος είσαι Κύριε. Δίδαξέ με τα δικαιώματά σου.
Ανάπαυσον ο Θεός τον δούλον σου και κατάταξον αυτόν εν παραδείσω, οπου χοροί των αγίων Κύριε, και οι δίκαιοι εκλάμψουσιν ως φωστήρες.
Τον κεκοιμημένον δούλον σου ανάπαυσον, παρορών αυτού πάντα τα εγκλήματα.
Ανάπαυσε Θεέ μου το δούλο σου και κατάταξέ τον στον Παράδεισο, όπου εκεί υπάρχουν οι χοροί των αγίων Κύριε, και οι δίκαιοι θα λάμψουν σαν τα υπέρλαμπρα ουράνια σώματα.
Το δούλο σου που έχει κοιμηθεί ανάπαυσέ τον, παραβλέποντας όλα τα παραπτώματά του
Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι. Τριαδικόν.
Η Δόξα ανήκει στον Πατέρα και στον Υιό και στο Αγιο Πνεύμα.
Το τριλαμπές της μιας Θεότητος ευσεβώς υμνήσωμεν βοώντες. Αγιος εί, ο Πατήρ ο άναρχος, ο συνάναρχος Υιός και το Θείον Πνεύμα.
Φώτισον ημάς πίστει σοι λατρεύοντας και του αιωνίου πυρός εξάρπασον.
Το Τριαδικό Θεό, τις τρεις λάμψεις Του της μιας Θεότητας, με ευσέβεια ας δοξολογήσουμε φωνάζοντας δυνατά.
'Αγιος είσαι Πατέρα μας που δεν έχεις αρχή, 'Αγιος είσαι εσύ ο συνάναρχος Υιός ο Ιησούς Χριστός που επίσης δεν έχεις αρχή και το Άγιο και Θείο Πνεύμα.
Φώτισέ μας, ώστε να σε λατρεύουμε με πίστη, καί άρπαξέ μας μακριά από την αιώνια φωτιά της κόλασης.
Και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. Θεοτοκίον.
Και τώρα και πάντοτε και αιώνια. Αμήν.
Χαίρε σεμνή η Θεόν σαρκί τεκούσα , εις πάντων σωτηρίαν, δι΄ης γένος των ανθρώπων εύρατο την σωτηρίαν. Δια σου εύροιμεν Παράδεισον, Θεοτόκε, αγνή, ευλογημένη.
Χαίρε σεμνή εσύ που γέννησες το Θεο κατά σάρκα, για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων, δια της οποίας το ανθρώπινο γένος βρήκε τη σωτηρία.
Μέσα από εσένα βρήκαμε το Παράδεισο, Θεοτόκε, αγνή, ευλογημένη.
Αλληλούια, αλληλούια, αλληλούια. Δόξα σοι ο Θεός.
(εκ γ΄).
ΚΟΝΤΑΚΙΟ
Μετά των αγίων ανάπαυσον Χριστέ την ψυχήν του δούλου σου, ένθα ουκ έστι πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος.
Μαζί με τους αγίους ανάπαυσε Χριστέ τη ψυχή του δούλου σου.
Εκεί οπου δεν υπάρχει πόνος, ούτε λύπη, ούτε στεναγμός, αλλά υπάρχει ατελείωτη ζωή.
ΝΕΚΡΩΣΙΜΑ ΙΔΙΟΜΕΛΑ ( ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ )
Ηχος α΄.
Ποία του βίου τρυφή διαμένει λύπης αμέτοχος; Ποία δόξα έστηκεν επί γης αμετάθετος; Πάντα σκιάς ασθενέστερα, πάντα ονείρων απατηλότερα. Μια ροπή, και ταύτα πάντα θάνατος διαδέχεται. Αλλ΄εν τω φωτί Χριστέ του προσώπου σου, και τω γλυκασμώ της σης ωραιότητος, ον εξελέξω ανάπαυσον ως φιλάνθρωπος.
Ποιά απόλαυση της ζωής παραμένει χωρίς να μετέχει σε λύπη;
Πραγματικά όσο πολυτελή και πλούσια ζωή και αν περνάει ένας άνθρωπος , δεν μπορεί να αποφύγει τις λύπες, η λύπη είναι συνυφασμένη με τη ζωή του ανθρώπου οσο μεγάλος, πλούσιος ή ένδοξος και αν είναι κατά τα ανθρώπινα.
Ποιά δοξα πάνω στη γη έμεινε αμετακίνητη;
Ολα είναι πιο ασθενικά και από τις σκιες, όλα είναι πιο ψεύτικα και από τα όνειρα.
Μια στιγμιαία στροφή και όλα αυτά τα διαδέχεται ο θάνατος, αυτό πραγματι είναι μια μεγάλη αλήθεια.
Αλλά μέσα στο υπέρλαμπρο φως του προσώπου σου Χριστέ, και μέσα στη γλύκα της δικής σου ωραιότητας, αυτόν που εξέλεξες, ανάπαυσέ τον επειδή είσαι φιλάνθρωπος,δηλαδή η αγάπη σου είναι τόσο μεγάλη για τους ανθρώπους Κύριε, γιατί ενώ είσαι ο Θεός μας, καταδέχτηκες να γίνεις άνθρωπος και να σταυρωθείς υπό των ανόμων ανθρώπων υπερ της σωτηρίας ολου του ανθρωπίνου γένους.
Εδώ σε αυτό το τροπάριο ο Ιερός συγγραφέας μας δείχνει τη ματαιότητα ολων των εγκοσμίων, και πόσο πολύ γρήγορα ολα αυτά τα διαδέχεται ο θάνατος μέσα σε μια στιγμή του χρόνου.
Ηχος β'.
Ως άνθος μαραίνεται και ως όναρ παρέρχεται, και διαλύεται πας άνθρωπος.
Πάλιν δε ηχούσης της σάλπιγγος, νεκροί ως εν συσσεισμώ, πάντες αναστήσονται προς την σην υπάντησιν Χριστέ ο Θεός.
Τότε Δέσποτα ον μετέστησας εξ ημών, εν ταις των αγίων σου κατάταξον σκηναίς, το πνεύμα του σου δούλου, Χριστέ.
Σαν το άνθος μαραίνεται και σαν το όνειρο περνάει, και διαλύεται ο κάθε άνθρωπος.
Πάλι δε οταν ηχήσει η σάλπιγγα στη δευτέρα παρουσία του Χριστού, οι νεκροί σαν μέσα από σεισμό, ολοι θα αναστηθούν ώστε να σε προϋπαντήσουν Χριστέ ο Θεός.`
Τότε Δέσποτα αυτόν τον οποίον μετέστησες από εμάς, τοποθέτησέ τον στις σκηνές των αγίων σου, δηλαδή το πνεύμα του δικού σου δούλου Χριστέ.
Ετερον εκτός τυπικού. Ηχος β΄.
Οίμοι, οιον αγώνα έχει η ψυχή, χωριζομένη εκ του σώματος! Οίμοι, πόσα δακρύει τότε και ουχ υπάρχει ο ελεών αυτήν! Προς τους αγγέλους τα όμματα ρέπουσα, άπρακτα καθικετεύειν. Προς τους ανθρώπους τας χείρας εκτείνουσα, ουκ έχει τον βοηθούντα. Διο αγαπητοί μου αδελφοί εννοήσαντες ημών το βραχύ της ζωής, τω μεταστάντι την ανάπαυσιν, παρά Χριστού αιτησώμεθα, και ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.
Αλίμονο πόσο μεγάλο αγώνα εχει η ψυχή οταν χωρίζεται από τὸ σώμα!
Αλίμονο, πόσα δάκρυα χύνει τότε, καὶ δὲν υπάρχει κανείς νὰ τήν ελεήσει! Οταν
στρέφει τα μάτια πρὸς τοὺς αγγέλους, χωρίς αποτέλεσμα παρακαλει.
Πρὸς τοὺς ανθρώπους όταν εκτείνει τὰ χέρια δε βρίσκει κάποιον να τη βοηθήσει..
Γι’ αυτό αγαπητοί μου αδελφοί αφού εννοήσουμε τὸ μικρό διάστημα τής ζωής μας, ας ζητήσουμε από το Χριστό να αναπαύσει αυτόν που μετέστησε απο εμάς και στίς ψυχές μας να χαρίσει το μέγα έλεος του.'Οπως λέει ο απόστολος Ιάκωβος στην επιστολή του στο κεφάλαιο δ΄και στο στίχο 14 " Δεν γνωρίζετε το μέλλον της αυριανής ημέρας, γιατί ποιά είναι η ζωή σας; Ειναι ατμός που για λίγο φαίνεται και μετά χάνεται. "
Ηχος γ΄.
Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα, οσα ουχ υπάρχει μετά θάνατον. Ου παραμένει ο πλούτος ου συνοδεύει η δόξα. Επελθών γαρ ο θάνατος ταύτα πάντα εξηφάνισται.
Διο Χριστώ τω αθανάτω Βασιλεί βοήσωμεν. Τον μεταστάντα εξ ημών ανάπαυσον, ένθα πάντων εστίν ευφραινομένων η κατοικία.
'Ολα τα ανθρώπινα πράγματα είναι μάταια.
Εδώ ο ιερός υμνωδός παίρνει τη φράση αυτή από το βιβλίο του Εκκλησιαστή της Παλαιάς Διαθήκης, που λέει στον πρώτο στίχο:
" Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης", όσα δεν υπάρχουν μετά το θάνατο.
Πράγματι οτιδήποτε δεν ακολουθεί την ψυχή του ανθρώπου μετά το θάνατο, είναι μάταιο.
Δηλαδή εξηγεί ο ιερός υμνωδός, δεν παραμένει ο πλούτος, ούτε συνοδεύει την ψυχή του ανθρώπου η δόξα.
Αυτά τα δύο στοιχεία του πλούτου και της δόξας για τα οποία ανάλωσε τη ζωή του ο μεταστάς άνθρωπος οταν ζούσε, αυτά για τα οποία πόνεσε, στενοχωρήθηκε, ήδη έχουν παραμείνει πίσω σαν σκιές.
Με το που ήλθε ο θάνατος, ολα αυτά εξαφανίστηκαν.
Γι΄αυτό ας φωναξουμε δυνατά στο Χριστό στον αθάνατο βασιλιά.
Αυτόν που μετέστησες από εμάς, ανάπαυσέ τον εκεί που βρίσκεται η κατοικία αυτών που ευφραίνονται και χαίρονται στη βασιλεία του Θεού.
Ηχος δ΄.
Οντως φοβερότατον το του θανάτου μυστήριον, πως ψυχή εκ του σώματος, βιαίως χωρίζεται εκ της αρμονίας, καιι της συμφυίας ο φυσικότατος δεσμός, θείω βουλήματι αποτέμνεται.`
διο σε ικετεύομεν. Τον μεταστάντα ανάπαυσον, εν σκηναίς των δικαίων σου, ζωοδότα φιλάνθρωπε.
Πραγματικά το μυστήριο του θανάτου είναι παρα πολύ φοβερό, δηλαδή πώς η ψυχή χωρίζεται από το σώμα οπου αρμονικά συνυπήρχε μαζύ του, και ο φυσικότατος δεσμός της συνύπαρξης του σώματος με την ψυχή αποκόπτεται σύμφωνα με τη θέληση του Θεού.
Γι΄αυτό σε παρακαλούμε , αυτόν που μετέστησες ανάπαυσέ τον στις σκηναίς των δικαιων σου, Εσύ που δίνεις ζωή και είσαι φιλάνθρωπος.
Ετερον εκτός τυπικού, ήχος ο αυτός.( ήχος δ΄.)
Πού εστίν η του κόσμου προσπάθεια; Πού εστί η των προσκαίρων φαντασία; Πού εστίν ο χρυσός και ο άργυρος; Πού εστίν των οικετών η πλημμύρα και ο θόρυβος; Πάντα κόνις, πάντα τέφρα, πάντα σκιά.
Αλλά δεύτε βοήσωμεν τω αθανάτω βασιλεί. Κύριε, των αιωνίων σου αγαθών αξίωσον, τον μεταστάντα εξ ημών, αναπαύων αυτόν εν τη αγήρω μακαριότητι.
Πού είναι η προσπάθεια του κόσμου για την απόκτηση υλικών αγαθών, φήμης, δόξας και πλούτου;
Πού είναι η φαντασία, η υπερηφάνεια και η καύχηση για τα πρόσκαιρα πράγματα; Πού είναι το χρυσάφι και το ασήμι; Πού είναι η κοσμοπλημμύρα και ο κοσμικός θόρυβος; Στην πραγματικότητα ολα είναι σκόνη, στάχτη και σκιές.
Ελάτε ομως να φωναξουμε δυνατά στον αθάνατο βασιλιά που είναι ο Ιησούς Χριστός.
Κύριε, αξίωσε και κάνε μέτοχο των αιωνίων σου δωρεών δηλαδή της αιώνιας κληρονομιάς σου, συτόν που μετέστησες από εμάς, αναπαύοντάς τον στην αιώνια και αγέραστη αληθινή ευτυχία.
Ηχος πλ α
Εμνήσθην του προφήτου βοώντος. Εγώ ειμί γη και σποδός. Και πάλιν κατενόησα εν τοις μνήμασι και είδον τα οστά τα γεγυμνωμένα και είπον. άρα τις εστί, βασιλεύς ή στρατιώτης, ή πλούσιος ή πένης, ή δίκαιος, ή αμαρτωλός; Αλλά ανάπαυσον, Κύριε , μετά δικαίων τον δούλον σου, ως φιλάνθρωπος.
Θυμήθηκα τον προφήτη που φώναζε δυνατά.
Εγώ είμαι "χώμα και στάχτη", εδώ ο ιερός υμνωδώς σαφώς υπονοεί τον Αβραάμ που είπε αυτή τη φράση και μπορείτε να τη βρείτε στο βιβλίο Γένεσις της Παλαιάς Διαθήκης στο κεφάλαιο ιη΄. και στο στίχο 27, οπου ο Πατριάρχης και Προφήτης Αβραάμ συνομιλεί με το Θεό, ολίγο πριν από την καταστροφή των Σοδόμων, οπου εκλιπαρεί τον Θεό για τη σωτηρία της πόλης, εάν βρεθούν εκεί μερικοί δίκαιοι ανθρωποι, ελάχιστοι στον αριθμό μέσα σε μια σχεδόν πλήρως διεφθαρμένη πολιτεία.
Και αυτή τη φράση οτι δηλαδή είμαστε χώμα και στάχτη, την εννόησα πολύ καλα στα μνήματα, οταν είδα τα γυμνωμένα κόκκαλα και είπα, άραγε ποιός είναι εδώ πέρα, βασιλιάς ή στατιώτης, ή πλούσιος, ή πάμφτωχος, ή δίκαιος ή αμαρτωλός;
Πράγματι αγαπητοί μου φίλοι ολοι και όλα ισοπεδώνονται στα κοιμητήρια.
Ο,τι και να κάνει η ανθρώπινη ματαιοδοξία όσο μεγαλοπρεπείς τάφους και αν φτιάξει το αποτέλεσμα είναι το ίδιο γιά ολους τους ανθρώπους... Γυμνά κόκκαλα....
Ακόμη και αν δεν ταφεί ο το νεκρό σώμα του ανθρώπου και αποτεφρωθεί, πάλι θα γίνει "γη και σποδός", δηλαδή χώμα και στάχτη, γιατί ολα τα κατάλοιπα της αποτέφρωσης θα επιστρέψουν στη γη.
Και η ατμόσφαιρα που περιβάλλει τη γη ανήκει στη γη, εκεί όπου θα διαλυθούν τα αέρια της αποτέφρωσης του νεκρού σώματος και θα επιστρέψουν με τη βροχή στη γη, μαζί με τη λίγη στάχτη που θα παραμείνει.
Αλλά ανάπαυσε Κύριε, μαζί με τους δίκαιους το δούλο σου, επειδή είσαι φιλάνθρωπος.
Ηχος πλ.β'
Αρχή μοι και υπόστασις, το πλαστουργόν σου γέγονε πρόσταγμα. Βουληθείς γαρ εξ αοράτου τε, και ορατής με ζώον συμπήξαι φύσεως, γήθεν μου το σώμα διέπλασας, δέδωκας δε μοι ψυχήν , τη θεία σου και ζωοποιώ εμπνεύσει. Διό Χριστέ, τον δούλον σου, εν χώρα ζώντων, εν σκηναίς δικαίων ανάπαυσον.
Αρχή για την ύπαρξή μου, έγινε το δημιουργικό σου πρόσταγμα.
Διότι επειδή θέλησες, από αόρατη και ορατή φύση με έκαμες ζωντανή ύπαρξη, αφού έπλασες το σώμα μου από τη γη, και μου έδωσες ψυχή με την θεία και ζωηφόρο πνοή σου.
Γι΄αυτό Χριστέ μου ανάπαυσε το δούλο σου στη Χώρα των ζωντων στις σκηναίς των δίκαιων, δηλαδή εκεί που κατοικούν οι δίκαιοι.
Ηχος βαρύς
Ανάπαυσον Σωτήρ ημών ζωδότα, ον μετέστησας αδελφόν ημών εκ των προσκαίρων, κράζοντα δόξα σοι.
Ανάπαυσε Σωτήρα μας εσύ που δίνεις τη ζωή, αυτόν τον αδελφό μας που τον μετέστησες από τα πρόσκαιρα, φωνάζοντας δυνατά, δόξα σε σένα Κύριε.
Ετερον εκτός τυπικού. Ηχος ο αυτός (Βαρύς)
Κατ΄εικόνα σην και ομοίωσιν πλαστουργήσας κατ΄αρχάς τον άνθρωπον, εν παραδείσω τέθεικας, κατάρχειν σου των κτισμάτων. Φθόνω δε διαβόλου απατηθείς, της βρώσεως μετέσχε, των εντολών σου παραβάτης γεγονώς.
Διο πάλιν εις γην εξ ης ελήφθη κατεδίκασας επιστρέφειν, Κύριε, και αιτείσθαι την ανάπαυσιν.
Κατ΄ εικόνα δικη σου και ομοίωση αφού έπλασες αρχικά τον άνθρωπο, τον έβαλες στον παράδεισο για να κυβερνά τα κτίσματά σου. Ομως αφού εξαπατήθηκε από τον φθονερό διάβολο, έφαγε τον απαγορευμένο καρπό και έτσι έγινε παραβάτης των εντολών σου.
Γι΄αυτό πάλι τον κατεδίκασες με την δικαία κρίση σου να επανέλθει στη γη από την οποία τον πήρες, για να ζητάει και να βρει την αιώνια ανάπαυση του.
Ηχος πλ. δ.
Θρηνώ και οδύρομαι οταν εννοήσω τον θάνατον, και ίδω εν τοις τάφοις κειμένην την κατ΄εικόνα Θεού , πλασθείσαν ημίν ωραιότητα, άμορφον, άδοξον, μη έχουσαν είδος. Ω του θαύματος! Τί το περί ημάς τούτο γέγονε μυστήριον; Πώς παρεδόθημεν τη φθορά και συνεζεύχθημεν τω θανάτω; Οντως Θεού προστάξει ως γέγραπται, του παρέχοντος τοις μεταστάσι την ανάπαυσιν.
Θρηνώ και κλαίω σπαρακτικά οταν καταλάβω καλά τον θάνατο και δω μέσα στους τάφους να βρίσκεται η ωραιότητα του ανθρώπου, ο οποίος έχει πλασθεί κατ΄εικόνα Θεού και όμως να είναι χωρίς μορφή, δόξα, και χωρίς να εχει σχήμα.
Ω! Πόσο μεγάλο θαύμα! Πώς έγινε γύρω από εμάς αυτό το μυστήριο; Πώς παραδοθήκαμε στη φθορά και παντρευτήκαμε με το θάνατο;
Πράγματι το θαύμα αυτό είναι σύμφωνο με την προσταγή του Θεού οπως είναι γραμμένο, ο οποίος παρέχει την ανάπαυση σε αυτούς που μετατίθενται από τη πρόσκαιρη ατην αιώνια ζωή.
Δόξα Πατρί.... Ηχος ο αυτός (πλ. δ΄)
Ο θάνατός σου Κύριε, αθανασίας γέγονε πρόξενος. Ει μη γαρ εν μνήματι κατετέθης, ουκ αν ο παράδεισος ηνέωκτο. Διο τον μεταστάντα ανάπαυσον ως φιλάνθρωπος.
Κύριε, ο θάνατός σου έχει γίνει αυτός που προξένησε την αθανασία για τους ανθρώπους.
Εάν δεν είχες μπει μέσα στο μνήμα, δεν θα είχε ανοίξει ο παράδεισος.
Γι΄αυτό ανάπαυσε τον μεταστάντα επειδή είσαι φιλάνθρωπος.
Και νυν ....... Ο αυτός ήχος ( πλ.δ΄)
Αγνή Παρθένε του Λόγου Πύλη, του Θεού ημών μήτηρ, ικέτευε ελεηθήναι την ψυχήν αυτού.
Αγνή Παρθένε η πόρτα από την οποία πέρασε ο Λόγος δηλαδή ο Ιησούς Χριστός, η μητέρα του Θεού, παρακάλει να ελεηθεί η ψυχή του μεταστάντος.
ΟΙ ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ
Εν τη βασιλεία σου μνήσθητι ημών, Κύριε.
Θυμήσου μας, Κύριε, στη δική σου βασιλεία.
Ο στίχος αυτός παραπέμπει στη φράση του μετανοημένου ληστή του συσταυρωθέντος μαζί με το Χριστό οπου είπε "Μνήσθητί μου Κύριε οταν έλθεις εν τη βασιλεία σου"
Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, οτι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών.
Ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι οι οποίοι από τον εαυτό τους είνα φτωχοί, και κάθε καλό που έχουν πιστεύουν οτι προέρχεται από το Θεό.
Σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών.
Αυτή είναι η εξήγηση του στιχου αυτού.
Μπορεί ένας άνθρωπος να έχει μεγάλη ανθρώπινη εξυπνάδα ή μπορεί και να μην έχει, ομως ο,τι καλό και αν έχει προέρχεται από το Θεό και έτσι από τον εαυτό του είναι φτωχός τω πνευματι. 'Αρα φτωχός τω πνεύματι δεν είναι οπως νομίζουν πολλοί ο ανόητος, αλλά ένας σοφός.
Μακάριοι οι πενθούντες, οτι αυτοί παρακληθήσονται.
Ευτυχισμένοι είναι αυτοί που πενθούν για τις αμαρτίες τους και επίσης πενθούν για το κακό που κυριαρχεί στον κόσμο, διότι αυτοί θα παρηγορηθούν από το Θεό.
Ο στίχος αυτός των μακαρισμών εννοιολογικά μοιάζει με τον στίχο του Αμώμου που λέει "Αθυμία κατέσχε με από αμαρτωλών των εγκλαταλιμπανόντων τον νόμον σου"
Μακάριοι οι πραείς , οτι αυτοί κληρονομήσουσι την γην.
Ευτυχισμένοι είναι οι πράοι, διότι αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη της επαγγελίας δηλαδή την ουράνια πατρίδα τους που είναι η άνω Ιερουσαλήμ.
Η πραότητα στον άνθρωπο είναι ένας από τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος μαζί με την αγάπη, τη χαρά, την ειρήνη, τη μακροθυμία, τη χρηστότητα, την αγαθωσύνη, την πίστη, και την εγκράτεια. (Επιστολή αποστόλου Παύλου προς Γαλάτας ε΄-22)
Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην, οτι αυτοί χορτασθήσονται.
Ευτυχισμένοι είναι αυτοί οι οποιοι πεινούν και διψούν να επικρατήσει η δικαιοσύνη του Θεού, διότι αυτοί θα χορτάσουν από τη δικαιοσύνη του Θεού και θα δικαιωθούν ενώπιόν του κατά την ημέρα της κρίσεως.
Μακάριοι οι ελεήμονες , οτι αυτοί ελεηθήσονται.
Ευτυχισμένοι είναι οσοι ελεούν, διότι και οι ίδιοι θα ελεηθούν από το Θεό.
Ηχος πλ.β'
Ληστήν του παραδείσου Χριστέ πολίτην, επί Σταυρού σοι βοήσαντα, το Μνήσθητί μου προαπειργάσω. Αυτού της μετανοίας αξίωσον καμέ τον ανάξιον.
Χριστέ μου εσύ έκαμες πολίτη του παραδείσου το ληστή που φώναξε δυνατά επάνω στο Σταυρό το θυμήσου με, τη μετάνοιά του αυτή αξίωσέ με και εμένα να τη βρώ, που είμαι ανάξιος.
Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, οτι αυτοί τον Θεόν όψονται.
Ευτυχισμένοι είναι αυτοί που έχουν καθαρή καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν το πρόσωπο του Θεού. Ο Δαβίδ στον 50στό ψαλμό του μας λέγει :
" Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί ο Θεός, και πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου"
Με αυτό το στίχο ο βασιλιάς Δαυίδ παρακαλεί τον Θεό να κτίσει μέσα του μια νέα καθαρή καρδιά, και επίσης να εγκαινιάσει εντός του ένα νέο καθαρό πνεύμα, το οποίο θα είναι ευθές,τίμιο και έντιμο, γιατί καταλαβαίνει ο άνθρωπος αυτός, ότι πρέπει να υπάρξει μια ριζική ανανέωση μέσα σε αυτόν της καρδιάς του και του πνεύματός του.
Γι΄αυτό το περιστατικό, και το οποίο έγινε η αιτία να μετανοήσει ο Δαβίδ και να γράψει τον περίφημο 50στό ψαλμό της μετανοίας διαβάστε παρακαλώ τα κεφάλαια ΙΑ΄και ΙΒ΄στο βιβλίο των Βασιλειών Β΄ της Παλαιάς Διαθήκης.
Εάν λοιπόν δεν υπάρξει ριζική αλλαγή και ανανέωση στην καρδιά και στο πνεύμα του ανθρώπου, τουτέστιν ανανέωση όλου του εσωτερικού κόσμου του, ώστε ο άνθρωπος να ζει μια καινούργια ανανεωμένη ζωή, δεν υπάρχει καμιά ελπίδα να αλλάξει και η διαγωγή του. Οι σκέψεις του θα συνεχίζουν να είναι κακές, οι επιθυμίες του θα είναι κακές, οι πράξεις του που θα απορρέουν από τις κακές σκέψεις του και τις κακές επιθυμίες του, θα είναι κακές και γενικά θα ζει έτσι, ώστε να εκπληρώνει όλες τις διαβολικές του επιθυμίες, που είναι αντίθετες στο αγνό και καθαρό θέλημα του Θεού.
Όμως εδώ γεννιέται το εύλογο ερώτημα.
Μπορεί από μόνος του ο άνθρωπος να ανανεώσει και να αλλάξει αυτή τη ζοφερή εσωτερική του κατάσταση;
Η απάντηση που απορρέει μέσα από την Αγία Γραφή και από την ερμηνεία που έχουν δώσει οι Πατέρες της Εκκλησίας, είναι ένα κατηγορηματικό όχι.
Αυτή η ανανέωση επέρχεται μόνον από το πνεύμα του Θεού, γιατί αυτό μόνον μπορεί να κτίσει μια καθαρή νέα καρδία και να εγκαινιάσει ένα νέο καθαρό πνεύμα μέσα στον άνθρωπο.
Για να γίνει αυτό πρέπει να μετανοήσει για τις αμαρτίες του και να εξομολογηθεί σε Πνευματικό εξομολόγο κατά το Ιερό Μυστήριο της εξομολόγησης, που είναι ένα από τα 7 Μυστήρια της Εκκλησίας μας, και να λάβει την συγχώρηση.
Ακόμη εξ όλων αυτών μπορούμε να καταλάβουμε ότι τελικά η ανθρωπότητα αποτελείται από δύο τύπους ανθρώπων. Δηλαδή αυτούς οι οποίοι βρίσκονται και ζουν με μια παλαιά ρυπαρή καρδιά και ένα μη ευθές πνεύμα,
και σε αυτούς που έχουν καταλάβει την κατάσταση και έχουν ζητήσει από το Θεό, και τους έχει ακούσει, και τους έχει αλλάξει τον εσωτερικό τους κόσμο, κατοικώντας μέσα τους δια του αγίου Πνεύματός Του, οδηγώντας τους σε μετάνοια και εξομολόγηση, και αυτοί τελικά είναι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι για τους οποίους λέγει ο Χριστός στο στίχο αυτό των Μακαρισμών:
"Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, οτι αυτοί τον Θεόν όψονται")
Ζωής ο κυριεύων και του θανάτου, εν ταις αυλαίς αγίων ανάπαυσον, ον προσελάβου εκ των προσκαίρων, βοώντα, μνήσθητί μου, οταν έλθης εν τη βασιλεία σου.
Εσύ που είσαι ο κυρίαρχος της ζωής και του θανάτου, ανάπαυσε στις αυλές των αγίων, αυτόν που πρσέλαβες από τα πρόσκαιρα, φωναζοντα δυνατά, σαν τον συσταυρωμένο με τον Χριστό ληστή, θυμήσου με Κύριε, οταν έλθεις στη βασιλεία σου.
Μακάριοι οι ειρηνοποιοί, οτι αυτοί υιοί Θεού κληθήσονται.
Ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι εκείνοι που είναι ειρηνικοί μεν μέσα τους, αλλά προσπαθούν να μεταδίδουν αυτήν την ειρήνη στο περιβάλλον τους και να ειρηνεύουν με τους άλλους, οσο βέβαια εξαρτάται από αυτούς.
Ο των ψυχών δεσπόζων και των σωμάτων, ου εν τη χειρί η πνοή ημών, των θλιβομένων παραμυθία, ανάπαυσον εν χώρα δικαίων , ον μετέστησας δούλον σου.
Συ ο οποιος εξουσιάζεις τις ψυχές και τα σώματα, και που στο χέρι σου βρίσκεται η ζωή μας και είσαι η παρηγοριά των θλιβομένων, ανάπαυσε στον τόπο των δικαίων τον δούλον σου που μετέστησες.
Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης, οτι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών.
Ευτυχισμένοι είναι οσοι έχουν διωχθεί λόγω της δικαιοσύνης, δηλαδή επειδή αγωνίστηκαν για την επικράτηση του θελήματος του Θεού στον κόσμο.
Σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών.
Χριστός σε αναπαύσει εν χώρα ζώντων, και πύλας παραδείσου ανοίξοι σοι και βασιλείας δείξοι πολίτην, και άφεσιν σοι δώη, ων ήμαρτες εν βίω φιλοχριστε.
Είθε ο Χριστός να σε αναπαυσει στη χώρα των ζώντων, και να σου ανοίξει τις πόρτες του παραδείσου και να σε καταστήσει πολίτη της επουράνιας βασιλείας του, και να σου δώσει την άφεση , τη συγχώρηση για τα οσα αμάρτησες κατά τη διάρκεια του επίγειου βίου σου φιλόχριστε.
Mακάριοι εστέ οταν ονειδίσωσιν υμάς και διωξωσι και είπωσι παν πονηρόν ρήμα καθ΄υμών, ψευδόμενοι ένεκεν εμού.
Ευτυχισμένοι θα είστε οταν σας ονειδίσουν και καταδιώξουν και πουν λόγια συκοφαντικά εναντίον σας, και θα ψεύδονται εξ αιτίας του οτι πιστεύετε σε μένα.
Εξέλθωμεν και ίδωμεν εν τοις τάφοις, οτι γυμνά οστέα ο άνθρωπος, σκωλήκων βρώμα και δυσσωδία και γνώμεν τίς ο πλούτος, το κάλλος, η ισχύς και η ευπρέπεια.
Ας επισκεφτούμε τους τάφους και θα δούμε ότι ο ανθρωπος είναι γυμνά οστά, τροφή των σκωλήκων και δυσσωδία και θα γνωρίσουμε τί αξιζει πλέον ο πλούτος, η ομορφιά, η δύναμη και η ευπρέπεια.
Χαίρετε και αγαλλιάσθε, οτι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς.
Να εχετε χαρά και αγαλλίαση, γιατί θα είναι μεγάλος ο μισθός σας, η ανταμοιβή σας στην ουράνια βασιλεία του Θεού.
Ακούσωμεν τί κράζει ο Παντοκράτωρ, Ουαί οι εκζητούντες θεάσασθε την φοβεράν ημέραν Κυρίου. Αύτη γαρ έστι σκότος, πυρί γαρ δοκιμάσει τα σύμπαντα.
Ας ανοίξουμε τα πνευματικά μας αυτιά και ας ακούσομε τι φωνάζει ο Παντοκράτορας, αλίμονο σε αυτούς που εκζητούν να δουν τη φοβερή ημέρα της κρίσης, αυτή θα είναι σκότος, επειδή με τη φωτιά θα δοκιμάσει τα σύμπαντα.
Το τροπάριο είναι περίληψη των στιχων 1-3 του κεφαλαίου Β΄του προφητικού βιβλίου Ιωήλ της Παλαιάς Διαθήκης.
Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι. Τριαδικόν.
(Η Δόξα ανήκει στον Πατέρα και στον Υιό και στο Αγιο Πνεύμα.)
Ανάρχω και γεννήσει τε και προόδω, Πατέρα προσκυνώ τον γεννήσαντα, Υιόν δοξάζω τον γεννηθέντα, υμνώ το συνεκλάμπον, Πατρί τε και Υιώ Πνεύμα άγιον.
Προσκυνώ τον Πατέρα που γέννησε τον Υιό και που ο Ιδιος είναι αγέννητος και δεν έχει αρχή ούτε ανάγκη κάποιας εξέλιξης. Δοξάζω τον Υιόν που έχει γεννηθεί από τον Πατέρα και υμνώ το Αγιο Πνεύμα που λάμπει μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό.
Και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν. Θεοτοκίον.
Και τώρα και πάντοτε και αιώνια. Αμήν. Αλληλούια. Δοξολογείτε τον Κύριο.
Πώς εκ μαζών σου γάλα βρύεις Παρθένε; Πώς τρέφεις τον τροφέα της κτίσεως; Ως είδεν ο πηγάσας ύδωρ εκ πέτρας, τας φλέβας των υδάτων, διψώντα τω λαώ, καθώς γεγραπται.
Πώς πηγάζεις το γάλα από τους μαστούς σου Παρθένε; Πώς τρέφεις με το γάλα σου, Αυτόν που τρεφει και συντηρεί όλη τη κτίση;
Στο ερώτημα αυτό απαντά ο ίδιος ο υμνωδός αντιπαραβάλλοντας και παρομοιάζοντας το γάλα με το οποίο η Θεοτόκος έθρεψε τον Υιόν της τον Ιησού Χριστό , ο οποίος είναι ο τροφέας ολης της κτίσης, με το νερό που δια πίστεως στο Χριστό έβγαλε ο Μωυσής χτυπώντας την πέτρα με τη ράβδο του για να πιει ο διψασμένος λαός του Κυρίου που περιπλανιοτανε μέσα στη σκληρή και αφιλόξενη έρημο για 40 χρόνια.
Το περιστατικό αυτό είναι γραμμένο μέσα στο κεφάλαιο ιζ΄ στο βιβλίο Εξοδος της Παλαιάς Διαθήκης.
Προκείμενον. Ηχος γ΄.
Μακαρία η οδός ή πορεύει σήμερον, οτι ητοιμάσθη σοι τόπος αναπάυσεως.
(Ευτυχισμένος ο δρόμος τον οποίον βαδίζεις σήμερα, γιατί σου έχει ετοιμαστεί τόπος ανάπαυσης.)
Στίχος.
Προς σε, Κύριε κεκράξομαι ο Θεός μου.
(Σε σένα Κύριε που είσαι ο Θεός μου θα φωνάξω δυνατά.
Προς Θεσσαλονικείς Α΄επιστολής Παύλου το ανάγνωσμα.
(δ΄13-17)
Ἀδελφοί, οὐ θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν περὶ τῶν κεκοιμημένων, ἵνα μὴ λυπῆσθε καθὼς καὶ οἱ λοιποὶ οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα. Εἰ γὰρ πιστεύομεν ὅτι Ἰησοῦς ἀπέθανε καὶ ἀνέστη, οὕτω καὶ ὁ Θεὸς τοὺς κοιμηθέντας διὰ τοῦ Ἰησοῦ ἄξει σὺν αὐτῷ. Τοῦτο γὰρ ὑμῖν λέγομεν ἐν λόγῳ Κυρίου, ὅτι ἡμεῖς οἱ ζῶντες, οἱ περιλειπόμενοι εἰς τὴν παρουσίαν τοῦ Κυρίου, οὐ μὴ φθάσωμεν τοὺς κοιμηθέντας· ὅτι αὐτὸς ὁ Κύριος ἐν κελεύσματι, ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου καὶ ἐν σάλπιγγι Θεοῦ καταβήσεται ἀπ᾿ οὐρανοῦ, καὶ οἱ νεκροὶ ἐν Χριστῷ ἀναστήσονται πρῶτον, ἔπειτα ἡμεῖς οἱ ζῶντες οἱ περιλειπόμενοι, ἅμα σὺν αὐτοῖς ἁρπαγησόμεθα ἐν νεφέλαις, εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα, καὶ οὕτω πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσόμεθα.
Αδέλφια μου δεν θέλω να αγνοείτε σχετικά με τους κεκοιμημένους, για να μη λυπόσαστε οπως οι υπόλοιποι που δεν εχουν ελπίδα στο Χριστό και στην Ανάστασή Του.
Αν πιστεύουμε οτι ο Ιησούς πέθανε καὶ αναστήθηκε, έτσι καὶ ο Θεός τους κοιμηθέντες με πίστη, θὰ τοὺς φέρει στην αιώνια ζωή μαζί με τον Ιησού.
Διότι σας λέμε τὰ λόγια του Κυρίου, οτι εμείς οι ζωντανοί δὲν θα προφθάσουμε τους νεκρούς, οι οποιοι θὰ μας προλάβουν στὴ προϋπάντηση του Κυρίου.
Διότι ο ιδιος ο Κύριος μὲ πρόσταγμα, με φωνή αρχαγγέλου καὶ με σάλπισμα Θεού θα κατεβεί ἀπὸ τον ουρανὸ και οι νεκροί που κοιμήθηκαν μὲ πίστη στὸ Χριστό και στην Ανάστασή Του, θα αναστηθούν πρώτοι.
Έπειτα εμεις οι ζωντανοί, μαζί με αυτούς θὰ αρπαχτούμε μέσα σε σύννεφα, για να συναντήσουμε στον αέρα τον Κύριο μας Ιησού Χριστό καὶ έτσι θὰ ειμαστε πάντοτε μαζί Του.
Ειρήνη σοι τω αναγιγνώσκοντι και παντί τω λαώ.
Ειρήνη σε σένα που διαβάζεις το Αποστολικό ανάγνωσμα και σε όλο ατο λαό.
Αλληλούια, αλληλούια, αλληλούια.
Δοξολογείτε τον Κύριο, δοξολογείτε τον Κύριο, δοξολογείτε τον Κύριο.
Στίχος.
Μακάριος ον εξελέξω και προσελάβου Κύριε.
Ευτυχισμένος είναι αυτός που εξέλεξες και τον προσέλαβες για να είναι μαζι σου Κύριε.
Σοφία. ορθοί. Ακούσωμεν του αγίου Ευαγγελίου.
Η Σοφία του Θεού θα μιλήσει. Ολοι σταθείτε όρθιοι. Ας ακούσουμε τον αγιο Ευαγγέλιο.
Ειρήνη πάσι.Ειρήνη σε όλους.
Και τω πνεύματί σου.
Η ειρήνη του Θεού να είναι και στο πνεύμα σου.
Εκ του κατά Ιωάννην αγίου Ευαγγελίου το ανάγνωσμα.(ε΄24-30)
Πρόσχωμεν.
Ας προσέξουμε.
Δόξα σοι Κύριε δόξα σοι.
Η δόξα σε εσένα ανήκει Κύριε.
Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τοὺς ἐληλυθότας πρὸς αὐτὸν Ἰουδαίους. Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὁ τὸν λόγον μου ἀκούων καὶ πιστεύων τῷ πέμψαντί με, ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ εἰς κρίσιν οὐκ ἔρχεται, ἀλλὰ μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν. Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ νεκροὶ ἀκούσονται τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσονται. Ὥσπερ γὰρ ὁ Πατὴρ ἔχει ζωὴν ἐν ἑαυτῷ· οὕτως ἔδωκε καὶ τῷ Υἱῷ ζωὴν ἔχειν ἐν ἑαυτῷ καὶ ἐξουσίαν ἔδωκεν αὐτῷ καὶ κρίσιν ποιεῖν, ὅτι υἱὸς ἀνθρώπου ἐστί. Μή θαυμάζετε τοῦτο· ὅτι ἔρχεται ὥρα, ἐν ᾗ πάντες οἱ ἐν τοῖς μνημείοις ἀκούσονται τῆς φωνῆς αὐτοῦ, καὶ ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως. Οὐ δύναμαι ἐγὼ ποιεῖν ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ οὐδέν. Καθὼς ἀκούω κρίνω, καὶ ἡ κρίσις ἡ ἐμὴ δικαία ἐστίν· ὅτι οὐ ζητῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμόν, ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με Πατρός.
Είπε ο Κύριος στους Ιουδαίους που ήλθαν να Τον συναντήσουν. Σας βεβαιώνω οτι εκείνος που ακούει το λόγο μου καὶ πιστεύει σὲ Εκείνον που με εστειλε δηλαδή στο Θεό, εχει αιώνια ζωή και δεν κρίνεται, αλλά μετέβη απὸ το θάνατο στη ζωή.
Σας βεβαιώνω οτι έρχεται ώρα και τώρα είναι κοντά, στὴν οποία οι νεκροί θα ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού καὶ αυτοί που τὴν ακουσαν θα ζήσουν.
Διότι όπως ο Πατέρας έχει ζωή μέσα του, έτσι έδωσε καὶ στον Υιὸ ζωή να έχει μέσα του, καί του έδωσε και εξουσία να κάνει κρίση, όντας Υιός ανθρώπου. Μην απορείτε γι᾿ αυτό, διότι πλησιάζει ώρα κατά την οποία όλοι οι νεκροί στα μνήματα θα ακούσουν τη φωνή Του καὶ αυτοὶ ποὺ έκαναν τις αγαθες πραξεις θα αναστηθούν στην αιώνια ζωή, ενώ αυτοί που έκαναν κακά πράξεις θα αναστηθούν στην αιώνια κρίση.
Δὲν μπορώ απὸ μόνος Μου νὰ κάνω τίποτα. Οπως ακούω, κρίνω καὶ η κρίση μου είναι δίκαιη, διότι δεν επιζητώ το θέλημά μου, αλλὰ τὸ θέλημα του Πατέρα μου που μὲ έστειλε.
Σχόλια πάνω σε αυτή την Ευαγγελική περικοπή.Είναι σαφές οτι το μήνυμα του Ευαγγελίου κατά την νεκρώσιμη ακολουθία δεν απευθύνεται στο νεκρό σώμα το οποίο δεν ακούει πια, αλλά απευθύνεται προς τους ζωντανούς ανθρώπους.
Λέγει λοιπόν ο Χριστός : Eκείνος που ακούει το λόγο μου και πιστεύει στο Θεό, μεταβαίνει από το θάνατο στη ζωή. Αυτή η πρόταση μας οδηγεί στο συμπέρασμα οτι οι άπιστοι άνθρωποι είναι πνευματικά νεκροί, οταν ομως μετανοήσουν και ακούσουν το λόγο του Χριστού, τότε μεταβαίνουν από το θάνατο στη ζωή. Γι΄αυτό μας λέγει ο απόστολος Παύλος σε μια του επιστολή " Και εσάς που εισαστε νεκροι εξ αιτίας των παραβάσεών σας και της απιστίας σας, ο Κύριος σας έδωσε ζωή."
Βλέπετε πόσο παρηγορητικός είναι ο λόγος του Ευαγγελίου. Μπροστά στο νεκρό σώμα, στο θάνατο του κοιμηθέντος, μας μιλάει για ζωή και μάλιστα για αιώνια ζωή.
Αλλά συνάμα είναι και ελεγκτικός ο λόγος του Χριστού.
Μιλάει για τη δικαίωση και την αιώνια ζωή αυτών που οι πράξεις τους είναι αγαθές, και για την αιώνια κρίση και καταδίκη αυτών που οι πράξεις τους είναι κακές.
Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά πάνω σε αυτά τα λόγια του Χριστού και να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας, εάν οι πράξεις μας δεν συμφωνούν με το θέλημα του Θεού που είναι να ζούμε με ευλάβεια, πίστη, και υπακοή στο λόγο του Χριστού και της Εκκλησίας Του.
Δόξα σοι Κύριε, δόξα σοι.
(Δόξα σε σένα Κύριε, δόξα σε σένα.)
Ευχή συγχωρητική.
Ὁ Θεὸς τῶν πνευμάτων καὶ πάσης σαρκός, ὁ τὸν θάνατον καταπατήσας, τὸν δὲ διάβολον καταργήσας καὶ ζωὴν τῷ κόσμῳ σου δωρησάμενος· αὐτός, Κύριε, ἀνάπαυσον τὴν ψυχὴν τοῦ κεκοιμημένου δούλου σου (τούδε), ἐν τόπῳ φωτεινῷ, ἐν τόπῳ χλοερῷ, ἐν τόπῳ ἀναψύξεως, ἔνθα ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγμός. Πᾶν ἁμάρτημα τὸ παρ᾿ αὐτοῦ πραχθὲν ἐν λόγῳ ἢ ἔργῳ ἢ διανοίᾳ, ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς συγχώρησον· ὅτι οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος, ὃς ζήσεται καὶ οὐχ ἁμαρτήσει· σὺ γὰρ μόνος ἐκτὸς ἁμαρτίας ὑπάρχεις· ἡ δικαιοσύνη σου, δικαιοσύνη εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ ὁ νόμος σου ἀλήθεια.
Ὅτι σὺ εἶ ἡ ἀνάστασις, ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀνάπαυσις τοῦ κεκοιμημένου δούλου σου (τοῦδε), Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Πατρί, καὶ τῷ παναγίῳ, καὶ ἀγαθῷ, καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Εσύ που εισαι Θεος των πνευμάτων καὶ κάθε υλικού σώματος, Εσύ που καταπάτησες το θάνατο καὶ κατάργησες τη δύναμη του διαβόλου καὶ χάρισες ζωή στου δικό σου κόσμο, Εσύ Κύριε ανάπαυσε τη ψυχή του δούλου Σου που έχει κοιμηθεί, σε τόπο φωτεινό, σὲ τόπο χλοερό, σὲ τόπο αναψυχής, εκεί που έχει φύγει, ο πόνος, η λύπη καὶ ο στεναγμός.
Κάθε αμαρτία που πράχθηκε από αυτόν με λόγο, ή με έργο, ή με τη διάνοια, Εσύ σαν ἀγαθὸς και φιλάνθρωπος Θεός που είσαι, συγχώρεσέ τον. Διότι δεν υπάρχει ανθρωπος που θα ζήσει πάνω στη γη και δε θα αμαρτήσει. Διότι Εσὺ μόνο εκτὸς της αμαρτίας υπάρχεις, η δικαιοσύνη Σου ειναι αιώνια καὶ ο νόμος Σου είναι η αλήθεια.
Διότι Εσύ εισαι η ανάσταση, η ζωή, και η ανάπαυση του δούλου σου (τάδε) που ήδη έχει κοιμηθεί, Χριστέ που εισαι ο Θεός μας, και σε Εσένα αναπέμπουμε τη δοξολογία, μαζί με τον άναρχο Πατέρα σου, και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Σου Πνεύμα, τώρα καὶ πάντα και αιωνια. Αμήν.
Μετά δε την απόλυσιν γίνεται ο τελευταίος ασπασμός του λειψάνου, ψαλλομένου του εξής στιχηρού προσομοίου.
Ηχος β΄. Οτε εκ του ξύλου σε νεκρόν.
Δεῦτε τελευταῖον ἀσπασμόν, δῶμεν ἀδελφοί τῷ θανόντι, εὐχαριστοῦντες Θεῷ· οὗτος γὰρ ἐξέλιπε τῆς συγγενείας αὐτοῦ, καὶ πρὸς τάφον ἐπείγεται, οὐκ ἔτι φροντίζων, τὰ τῆς ματαιότητος, καὶ πολυμόχθου σαρκός. Ποῦ νῦν συγγενεῖς τε καὶ φίλοι; Ἄρτι χωριζόμεθα, ὅνπερ ( ήνπερ) ἀναπαῦσαι Κύριος εὐξώμεθα.
Ελάτε να δώσουμε το τελευταίο ασπασμὸ στο νεκρό, ευχαριστούντες το Θεό. Διότι αυτός έφυγε από τη συγγένειά του καὶ προς το τάφο πηγαίνει, μη φροντίζοντας πια για τα μάταια και για το πολυβασανισμένο σώμα. Πού θα ειναι τώρα οι συγγενείς και οι φίλοι; Τώρα χωριζόμαστε, και ας παρακαλέσουμε τον Κύριο να τον (την) αναπαύσει.
ΤΟ ΝΕΚΡΩΣΙΜΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ ΤΡΟΠΑΡΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ ΑΣΠΑΣΜΟΝ ΤΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ ( ΤΟ ΟΠΟΙΟΝ ΣΧΕΔΟΝ ΔΕΝ ΨΑΛΛΕΤΑΙ ΠΟΤΕ)
Δόξα..... Ηχος πλ. β΄.
"Ορώντες με άφωνον και απνουν προκείμενον, κλαύσατε πάντες επ΄εμοί., αδελφοί και φίλοι, συγγενείς και γνωστοί. Την γαρ χθες ημέραν μεθ΄υμών ελάλουν, και άφνω επήλθε μοι η φοβερά ώρα του θανάτου. Αλλά δεύτε πάντες οι ποθούμενοί με , και ασπάσασθέ με τον τελευταίον ασπασμόν. Ουκ ετι γαρ μεθ΄υμών πορεύσομαι, ή συλλαλήσω του λοιπού. Εις κριτήν γαρ απέρχομαι, ένθα προσωποληψία ουκ έστι. Δούλος γαρ και δεσπότης ομού παρίστανται, βασιλεύς και στρατιώτης, πλούσιος και πένης, εν αξιώματι ίσω. Εκαστος γαρ εκ των ιδίων έργων ή δοξασθήσεται ή αισχυνθήσεται. Αλλ΄αιτώ πάντας και δυσσωπώ, αδιαλειπτως υπερ εμού προσεύχεσθαι Χριστώ τω Θεώ, ίνα μη καταταγώ δια τας αμαρτίας μου, εις τον τόπον της βασάνου, αλλ΄ινα με κατατάξη όπου το φως της ζωής.
" Αυτό είναι ένα από τα τελευταία πολύ συγκινητικά τροπάρια της νεκρωσίμου ακολουθίας και σπανίως ακούγεται ψαλλόμενο.
Πιο κάτω θα κάμω μερικά εκτενή ερμηνευτικά σχόλια, γιατί έχει σημαντικά μηνύματα για τους ζώντας Χριστιανούς που έχουν πάει στην Εκκλησία για να αποχαιρετήσουν και να παρασταθούν έως της τελευταίας επιγείου κατοικίας τον μεταστάντα συνάνθρωπο τους.
Κατά τη διάρκεια της νεκρωσίμου ακολουθίας μας μιλούν ...
1. Ο Ιησούς Χριστός μέσω της αναγνώσεως του Ευαγγελικου αναγνώσματος. (Ιωάννου ε΄24-30)
2. Ο απόστολος Παύλος, μέσω της αναγνώσεως του αποστολικου αναγνώσματος. (Προς Θεσσαλονικής επιστολής δ΄13-17).
3. Ο Ιησούς Χριστός μέσω των μακαρισμών ( Μακάριοι κλπ)
4. Ο προφητάναξ Δαύίδ, δια των στίχων του ψαλμού ( Αμωμοι εν οδώ Αλληλοία κλπ) τους οποίους ψαλλουν οι ψάλτες.
5. Ακόμη μας μιλούν για τον θάνατο και την αιώνια ζωή οι διάφοροι μεγάλοι ιεροι υμνωδοί συγγραφείς, (οπως ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός) των επικηδείων τροπαρίων τα οποία εκτός από τη Θεολογική τους τους αρτιότητα και πληρότητα, έχουν και άκρως φιλοσοφικό χαρακτήρα .
6. Και τελευταία στο ανωτέρω Δοξαστικό Τροπάριο είναι σαν να μιλάει ο νεκρός ( ποιητική αδεία). Ο υμνωδός βάζει στα χείλη του νεκρού τα πιο κάτω αναφερόμενα λόγια..
"Βλέποντάς με μπροστά σας χωρίς πια να έχω φωνή και χωρίς να αναπνέω πια, κλάψετε ολοι σας για εμένα, εσείς αδέλφια μου και φίλοι μου και γνωστοί μου.
Γιατί μόλις τη χθεσινή ημέρα μιλούσα μαζί σας, και ξαφνικά εφτασε σε εμένα η φοβερή ώρα του θανάτου.
Αλλά ελάτε ολοι εσείς που με αγαπάτε, και φιλήστε με με το τελευταίο φιλί.
Δεν θα ξαναπερπατήσω μαζί σας, ούτε θα μιλήσουμε πια μαζί.
Διοτι εγώ απέρχομαι για να συναντήσω το δικαστή, ( τον Ιησού Χριστό), όπου σε αυτό το δικαστήριο δεν υπάρχει ξεχωριστή εύνοια και ξεχωριστή μεταχείριση μπροστά του για κανέναν ανθρωπο. Διότι και ο δούλος και ο άρχοντας μαζί παρουσιάζονται μπροστά Του, και ο βασιλιάς και ο στρατιώτης, και ο πλούσιος και ο φτωχός, όλοι είναι ίσοι ενώπιόν του ως προς το αξίωμα γιατί εκεί μόνον υπάρχει η αληθινή ισότητα.
Και ο καθένας μόνο από τα έργα του θα δοξασθεί ή θα ντροπιαστεί.
Αλλά σας παρακαλώ όλους σας να προσευχόσαστε στο Χριστό το Θεό, ώστε να μη καταταγώ εξ αιτίας των αμαρτιών μου στο τοπο της βασάνου δηλαδή στη κόλαση, αλλά να με κατατάξει ο Χριστός, εκεί οπου υπάρχει το φως της αιώνιας ζωής."
Αν παρατηρήσουμε με προσοχή τα λόγια που ο ιερός υμνωδός βάζει στα χείλη του νεκρού, θα εννοήσουμε ότι μπροστά στον δικαιο κριτή που είναι ο Ιησούς Χριστός, κάποτε όλοι μας θα βρεθούμε με την αναχώρηση μας από αυτή τη πρόσκαιρη και απατηλή ζωή. Μπροστά στο Χριστό δεν μπορούμε να προβάλουμε τα επίγεια τυχόν αξιώματα μας και να του ζητήσουμε να μας κρίνει με ιδιαίτερη εύνοια δηλαδή με προσωποληψία.
Ολοι θα είμαστε ισοι ενώπιον Του, ανεξάρτητα επαναλαμβάνω της επίγειας θέσης που κατέχουμε . Είτε δούλοι είμαστε, είτε αφεντικά, είτε πλούσιοι, είτε φτωχοί, είτε επώνυμοι, είτε ανώνυμοι, είτε βασιλιάδες, είτε στρατιώτες, είτε ωραίοι , είτε ασκημοι, είτε μορφωμένοι, είτε αγράμματοι,ενα και μόνο ένα θα είναι το κριτήριο της επουράνιας καταταξής μας.
Ο καθένας μας θα κριθεί κατά τα έργα του , εάν θα καταταγεί στο παράδεισο ή στη κόλαση. κεί "το μέσον " δεν περνάει, ούτε θα υπάρξει άδικη απόφαση, γιατί εκεί κυριαρχεί η αιώνια Δικαιοσύνη του Θεού.
Φυσικά τα έργα μας θα πρέπει να είναι η απόρροια της πίστης μας στο Χριστό, και να είναι τέτοια που να ευαρεστούν το Θεό.
Και το τροπάριο κλείνει με την παρακληση οπως προσευχόμαστε στο Χριστό, να κατατάξει την ψυχή του μεταστάντος εκεί οπου είναι το φως της αιώνιας ζωής.
Ας αναθεωρήσουμε λοιπόν τον τρόπο της ζωής μας, και ας εκτελούμε τα έργα εκείνα που ευαρεστούν τον Θεόν. Και το πρώτιστο και σπουδαιότερο έργο είναι να πιστέψουμε στο Χριστό και στην Εκκλησία Του, που είναι η νύμφη του, να αγαπούμε το Θεό με όλη μας τη ψυχή, τη διάνοια και τη δύναμή μας και τον συνάνθρωπό μας οπως τον εαυτό μας.
φανερό είναι ότι τιποτα δε φέραμε στο κόσμο με τη γέννησή μας και πιο φανερό ακόμη είναι ότι τίποτα δεν θα πάρουμε μαζί μας με το θάνατό μας.
Επί του τάφου.
Μετά καταβιβάζεται ο νεκρός στον τάφο, οπότε ο Ιερέας ραντίζει αυτόν σταυροειδώς, με το λάδι από το κανδήλι, λέγοντας:
Ραντιείς με υσσώπω και καθαρισθήσομαι, πλυνείς με , και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι.
Ράντισέ με με τον ύσσωπο και θα καθαριστώ, πλύνε με καιι θα γίνω λευκός σαν το χιόνι).
Μετά σηκώνει χώμα με το φτυάρι, και το ρίπτει σταυροειδώς επάνω στο νεκρό, λέγοντας.
Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής, η οικουμένη και πάντες οι κατοικούντες εν αυτή.
Γή εί και εις γην απελεύσει.
Στον Κύριο ανήκει η γη και ο,τι υπάρχει σε αυτή, στον Κύριο ανήκει η οικουμένη και ολοι οι κατοικούντες σε αυτήν.
Χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις.
Στη Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται, οτι με το θάνατο το μεν σώμα επιστρέφει στη γη από την οποία πάρθηκε, και το πνεύμα επιστρέφει σε Εκείνον που το έχει δώσει.
Σχόλια.
Η τελευταία αυτή πρόταση είναι η τελευταία που "ακούει" ο νεκρός.
Αμέσως μετά τα φτυάρια θα τον σκεπάσουν με χώμα και η πλάκα θα σκεπάσει το νεκρό του σώμα. Η τελευταία αυτή πρόταση, "γη εί και εις γην απελεύση" είναι εκπληκτική , και είναι η φράση που είπε ο Θεός στον Αδάμ μετά την παρακοή του.( Γένεσις κεφάλαιο γ΄και στίχος 19).
Η φράση αυτή κονιορτοποιεί ολη την ανθρώπινη ματαιοδοξία και έπαρση, υπερηφάνεια και εγωισμό.
Δείχνει στους ζωντανούς ανθρώπους που την ακούν, γιατί ο νεκρός στη πραγματικότητα δε την ακούει πια, πόσο μακρυά είναι από την αλήθεια, οταν νομίζουν ότι "κατέχουν" τη γη, ενώ οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι χώμα στην υλική τους υπόσταση, ενώ εκείνο που έχει την αληθινή αξία είναι η αιώνια ψυχή του ανθρώπου . Η τελευταία πράξη της ταφής του νεκρού δείχνει οτι δεν κατέχει ο άνθρωπος τη γη, αλλά αντιθέτως η γη τον κατέχει και απορροφάει μέσα της το υλικό του σώμα και το διαλύει εις "τα εξ ών συνετέθη"
Στη συνέχεια παραθέτω ένα άρθρο μου σχετικό με τα παραπάνω το οποίο είχα δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα μου ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ, πάνω στο στίχο " ΓΗ ΕΙ ΚΑΙ ΕΙΣ ΓΗΝ ΑΠΕΛΕΥΣΕΙ".
Ζητώ τη κατανόηση των αναγννωστών για την επανάληψη ωρισμένων σημείων.
Η τελευταία φράση που λέει ο Ιερέας κατά την κάθοδο του νεκρού στον τάφο του είναι η εξής:
" Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής, η οικουμένη και πάντες οι κατοικούντες εν αυτή.
Γη εί και εις γην απελεύσει".
Μετάφραση και ερμηνευτικά σχόλια από τον Κωνσταντίνο Στρατή.
"Ολη η γη και ο,τι βρίσκεται πάνω και μέσα σε αυτήν ανήκει στον Κύριο, καθώς και όλη η οικουμένη, καθώς και όλοι όσοι κατοικούν σε αυτήν".
Αυτό απευθύνεται στους ζωντανούς ανθρώπους.
"Γή είσαι και στη γή πήγαινε ή ξαναγύρισε στη γη στην οποίαν ανήκεις".
Αυτή η φράση απευθύνεται στο νεκρό και είναι τα τελευταία λόγια που του λέει ο Ιερέας, λίγο προτού τον καταπιεί η γη, για την οποία πάλεψε τόσο πολύ να κατακτήσει, όπου γι΄αυτήν μπορεί να ανάλωσε τα πολλά χρόνια από τη ζωή του, όπου γι΄αυτήν πόνεσε, πέρασε θλίψεις και ταλαιπωρίες, αλλά ισχύει και για όλους τους ανθρώπους είτε είναι δίκαιοι, είτε άδικοι, είτε ωραίοι είτε άσχημοι, είτε ένδοξοι, είτε ασημοι, είτε πλούσιοι είτε φτωχοί.
Γιατί όλοι ανεξαιρέτως που διεκδικούν τη γη, έχουν ή δεν έχουν δίκιο, αδικούνται ή δεν αδικούνται, που τους έχουν "καταπατήσει" ή δεν τους 'έχουν "καταπατήσει" ( οποία έκφραση!) , τη γη που θεωρούν οτι τους "ανήκει", ενώ πίσω από αυτούς εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι στο παρελθόν πάλεψαν για το ίδιο κομμάτι γης, και το θεωρούσαν και αυτοί οτι τους "ανήκε", όλοι αυτοί ανεξαιρέτως υποφέρουν χωρίς κανένα ουσιαστικό λόγο, αυτή είναι η μοίρα τους και ο άδικος πόνος και η θλίψη που αντιμετωπίζουν, χωρίς στην πραγματικότητα να κερδίζουν τίποτα, αφού τίποτα στην ουσία δεν τους ανήκει διότι, "του Κυρίου είναι η γη και το πλήρωμα αυτής", και οπως λέγει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του:
" Εξ Αυτού και δι΄Αυτού και εις Αυτόν ανήκουν τα πάντα."
Βλέπετε αγαπητοί μου φίλοι το εκπληκτικό :
Η γη την οποία παλεύει ο άνθρωπος να κατακτήσει, αυτή στο τέλος τον κατανικά και τον κατακτά, στο τέλος αφομοιώνει το υλικό του σώμα μέσα στα σωθικά της, αυτή είναι η ανταμοιβή της γης.
Αγαπητοί μου φίλοι με αυτή τη φράση που είναι στίχος μέσα από την Αγία Γραφή, ελέγχονται σκληρά όλοι οι άνθρωποι σε όλους τους αιώνες από υπάρξεως κόσμου, που έχουν την απατηλή εντύπωση οτι κατέχουν κάτι, κάποια περιουσία πάνω στη γη.
Και ξέρετε η λέξη περι-ουσία είναι σύνθετη λέξη και σημαίνει γύρω από την ουσία , περί- την ουσία, που σημαίνει άλλη είναι η ουσία της ζωής και η περί την ουσίαν υλική γη και τα φθαρτά επίγεια πράγματα δεν είναι η ουσία!
Αυτό το γράφω για να εννοήσετε την πανανθρώπινη αξία της Ελληνικής γλώσσας, η οποία βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
Και μόνο η απλή λέξη περιουσία ( υλική), καταδικάζει αυτούς, που επίμονα την επιδιώκουν και αναλώνουν τη ζωή τους για την απόκτησή της, χάνοντας τη χαρά και την ειρήνη και την αγάπη που αυτά είναι η αληθινή ουσία της ζωής και δεν είναι η προσωρινή απόκτηση της γήινης περιουσίας!
Να αποκτήσουν τί; Kάτι που είναι έξω από την αληθινή ουσία της ζωής!
Η αληθινή περιουσία με το αληθινό της και πλήρες νόημά της είναι η αποκτηση της πνευματικής περιουσίας στον άνθρωπο, που είναι πέριξ της oυσίας του Θεού και ποτέ στη γη.
Αυτη την αληθινή "περιουσία" που πρέπει ολοι μας να επιδιώκουμε.
Ο Χριστός το είπε καθαρά " Ζητείτε πρώτον τη βασιλεία του Θεού και τη δικαιοσύνη Του, και όλα τα υπόλοιπα ( υλικά αγαθά) θα σας προστεθούν".
Αφού οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι γη δηλαδή χώμα, πώς μπορούν να κατέχουν τη γη;
Το αντίθετο ακριβώς είναι η αλήθεια. Η γη κατέχει όλους τους ανθρώπους και στο τέλος θα τους απορροφήσει μέσα της.
Θα απορροφήσει αυτό που ανήκει στη γη δηλαδή τον άνθρωπο που είναι χώμα ως προς την υλική του υπόσταση.
Ο νόμος της βαρύτητας αυτό μας λέει, οτι η γη με μια απίστευτη , χωρίς έλεος δύναμη μας τραβάει συνεχώς δευτερόλεπτο προς δευτερόλεπτο της απατηλής επίγειας ύπαρξής μας, μας τραβάει μέσα της και προς το κέντρο της, που είναι η συνισταμένη της φοβερής δύναμης της που την έχουμε ονομάσει βαρύτητα..
Η καρδιά μας αγωνίζεται να στείλει αίμα στον εγκέφαλό μας, για να κατανικήσει τη βαρύτητα που θέλει να τραβήξει το αίμα μας κάτω στα πόδια μας προς τη γη.
Οποιος αγωνίζεται, παλεύει, στενοχωριέται, φθείρει τη ζωή του, αγωνίζεται και αγχώνεται για κάτι που δεν του ανήκει, διότι στην πραγματικότητα όλη η γη ανήκει στο Θεό, είναι πολύ ηλίθιος και βλάξ, ενώ νομίζει απατηλά οτι είναι πανέξυπνος.
Τούτο συμβαίνει σε επίπεδα κρατών που κάνουν πολέμους για να κερδίσουν γη, ( τον λένε ζωτικό χώρο). ισχύει για τους πλούσιους που παλεύουν να γίνουν πλουσιότεροι, ισχύει και για τους φτωχούς, που παλεύουν μεταξύ τους για λίγα εκατοστά γης, ή για ένα σπίτι, ή για ένα χωράφι, ή για ένα τοίχο, ή για ένα κεραμίδι, ή για ένα βαπόρι αν τύχει δυο αδέλφια να είναι εφοπλιστές, εξ αιτίας αυτής της απατηλής εντύπωσης ότι δυο αδέλφια μπορούν να κατέχουν τη γη ή τα σπίτια ή τα βαπόρια και να διαπληκτίζονται για τη κατοχή τους και γι΄αυτό μπορεί να μην ξαναμιλήσουν ποτέ μεταξύ τους ως το θάνατό τους, μπορεί ούτε στη κηδεία του αδελφού τους ή των γονέων τους να μην παρευρεθούν εξ αιτίας του οτι η γη που θεωρούσαν "οτι τους ανήκε" τους την σφετερίστηκε κάποιος άλλος.
Αυτά αγαπητοί μου φίλοι συμβαίνουν απανταχού της γης και όχι μόνο στην Ελλάδα..
Η μανία της κατοχής της γης είναι μια παγκόσμια ανθρώπινη πληγή και κατάρα.
Ολη η αγωνία του ανθρώπου που κάνει για να επιβιώσει αυτό ακριβώς είναι.
Η απέλπιδα προσπάθειά του να αποφύγει την απορρόφησή του από τη γη και να "κατέχει", οποία λέξη και αυτή "κατέχω", "κατοχή", όσο μπορεί περισσότερα πάνω στη γη η οποία γη όμως με μια ανήλεη δύναμη τον τραβάει συνέχεια από τη στιγμή που γεννιέται μέχρι τη στιγμή που πεθαίνει και φθάνει στο τέλος να "ακούει" στο χείλος του τάφου τον εκπληκτικό στίχο που αποτελείται από έξη μόλις λέξεις.
" Γη εί και εις γην απελεύσει", ο οποίος κάνει κουρέλια και στάχτη όλη την ανθρώπινη ματαιοδοξία και υπερηφάνεια και έπαρση, και εγωισμό.
'Ολοι μας ανεξαιρέτως θα "ακούσουμε " αυτή τη φράση όταν αργά ή γρήγορα μας κατεβάσουν στον τάφο.
Τότε όμως θα είναι αργά για να καταλάβουμε, ότι όντως στην ουσία είμαστε χώμα.
Όμως το παρήγορο σε όλη αυτή τη κατάσταση είναι οτι ο άνθρωπος δεν είναι μόνο γη δηλαδή χώμα, αλλά είναι και ψυχή, και σύμφωνα με το λόγο του Ιησού Χριστού " Τί θα κερδίσει ο άνθρωπος εάν κερδίσει ολο το κόσμο και ζημιώσει όμως τη ψυχή του;"
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Η εργασία αυτή έγινε το έτος 2015, διανύοντας το 69ο έτος της επίγειας εν Χριστώ ζωής μου, πιστεύοντας και εις την ζωήν του μέλλοντος αιώνος. Αμήν
Κωνσταντίνος Στρατής.
Με το Ελεος και τη Χάρη του Θεού άμισθος ψάλτης στον Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου Μεσαριάς Ανδρου.
Ας είναι βοηθός μου ο Κύριος.
ΕΙΗ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΚΥΡΙΟΥ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΝ ΑΠΟ ΤΟΥ ΝΥΝ ΚΑΙ ΕΩΣ ΤΟΥ ΑΙΩΝΟΣ.
Ευχαριστώ το θεολόγο καθηγητή κ. Ιωάννη Δήμο για τις παρεμβάσεις του στο έργο μου τούτο πριν την εκτύπωσή του.
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ ΤΩ ΘΕΩ ΔΟΞΑ
Κωνσταντίνος Στρατής
ερασιτέχνης ψάλτης
συντ. πλοίαρχος Ε.Ν
Μεσαριά , Άνδρος.
